İnsanlığın Yıldızının Parladığı Anlar - Stefan Zweig

On Dört Tarihsel Minyatür alt başlığıyla yayımlanmış bir kitap İnsanlığın Yıldızının Parladığı Anlar.  Adından da anlaşılacağı üzere insanlık tarihinde dönüm noktası olarak anılacak hadiseleri, anları konu alıyor. Ön sözünde Zweig “Çağları aşan bir kararın bir tek dakikaya sıkıştırıldığı anlar…” diyor. Bu gerçekten cezbedici. Zweig neden bu olayları konu aldığını bize işaretliyor. Böyle bir kitabı neden yazdığını okuyucusuyla paylaşıyor.

On dört dönüm noktası… Bazıları için dönüm noktası ifadesi fazlaca iddialı olur ama zevkle okuduğum bir kitap oldu. Zweig sevdiğim bir yazar. Satranç, Bilinmeyen Bir Kadının Mektubu ve Vicdan Zorbalığa Karşı ya da Castellio Calvin'e’yi okumuştum. Bu kitaplarla ilgili de buraya yazılar yazmayı düşünüyorum.

Kitapta kısaca verirsem (Yine uzun olacak ama Büyük Okyanusun keşfi, İstanbul'un fethi, Handel'in (ki önemli bir müzisyen) The Messiah adlı oratoryosunu yazması, Marseillaise Marşı’nın yazılması ve Fransa tarihinde yaptığı etki, Napolyon'un Waterloo yenilgisi, Goethe'nin son zamanları Kaliforniya'nın kuruluşu, Dostoyevski ile ilgili bir şiir, Avrupa ile Amerika'yı bağlayan ilk telgraf hattının kurulması, Tolstoy'un son günleri, Güney kutbuna ilk ziyaret, Lenin Rusya'ya dönüşü, Cicero’nun öldürülmesi ve Amerikan Başkanı Wilson'ın 2. Dünya Savaşı sonrası yaptığı barış görüşmeleri kitabın 14 parlayan anı.

Az evvel söylediğim gibi her yıldız aynı parlaklıkta değil. Konulara bakarak “İyi de bundan bana ne!” demeyin. Bazı denemelere karşı bu sözü diyebilecek biri varsa o da benimdir ama okuyunca bu düşüncemin yanlış olduğunu gördüm. Bazı denemeler başlığına baktığınızda sizi cezbetmese de okumaya başlayınca sizi sarıveriyor, baştaki sıkıntınızdan sıyrılıyorsunuz.

Öne çıkanları işaretlediklerimi söyleyip bitireyim. Ölümsüzlüğe Sığınış: Büyük Okyanusun Keşfi yazısından müthiş keyif aldım. Bu kitabın aynı zamanda ilk denemesi. İstanbul'un fethini bir de Zweig’dan okumak ayrı bir tecrübe. Tabii bir de bizim ve onların doğruları farklı bunu bir kere daha gördüm. Napolyon'un yenilgisini anlatan Waterloo: Dünyanın Yazgısını Belirleyen An denemesinin altını çizmeliyim. Okyanusu Aşan İlk Söz denemesinde Avrupa'yı Amerika'ya bağlayan telgraf hattının kuruluşu hikayesi çok güzeldi. Kaliforniya'nın kuruluşunu anlatan Eldorado'nun Keşfi ilginç bilgiler içeriyor. Ve son olarak Güney Kutbu İçin Savaşım denemesi. Hüzünlü bir sonla bitse de neden batı bizden ileride, biz neden gerideyiz gibi sorulara satır arasından dolaylı cevaplar çıkarılabilir.

Stefan Zweig’ın1927 yılında yayımladığı İnsanlığın Yıldızının Parladığı Anlar’ı okumaktan zevk aldım, tavsiye ederim.

İnsanlığın Yıldızının Parladığı Anlar
Stefan Zweig
Can Yayınları
Çeviri: Kasım Eğit