Diriliş - Lev Nikolayeviç Tolstoy

Büyük Rus edebiyatçısı Tolstoy'un sağlığında yayımladığı son romanı Diriliş. 1899'da yayımlanmış. Tolstoy yaşadığı dönemden itibaren Rusya'nın sembol isimlerinden olmuş. Diriliş romanı da yazarın adalet, ceza, devlet, toplum, özgürlük, toprak sistemi üzerine fikirlerini dile getirdiği kült bir eseri. Yazar ne kadar Rusya’da sevilip sayılsa da bu roman okuyucuyla buluştuktan sonra Tolstoy kilise tarafından afaroz edilmiş. Dünya ne garip! Rusya’da kutsal bir insan gibi görülüp sevilen Tolstoy’u o gün afaroz edecek kadar cesur kilise yetkililerinin hiçbirinin ismini bugün bilmiyoruz. Esameleri dahi okunmuyor! Ama Tolstoy'u bütün dünya tanıyor, okuyor. Neyse konuyu kitaptan saptırmayalım.

Diriliş romanını başarılı bir çeviri ile Türkçe kazandıran Ayşe Hacıhasanoğlu'nun emeklilerine teşekkür etmeliyiz. İş Bankası Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi’nden 2009'da ilk baskı yapılmış. Benim okuduğum baskı 2019'da çıkan on ikinci baskısı. Okuyucuyu yormuyor Diriliş. Bu kalın kitap okurken akıp gidiyor adeta. Tolstoy okurken bunu hep hissediyor insan. Kaliteli çeviriyi de unutmamalı!
Romanımızın kahramanı Nehlüdov. Tam ismiyle söylersek Dimitry İvanoviç Nehlüdov. Prens kendisi! Tabii prens deyince kahramanımız Nehlüdov’un bir kral oğlu olduğu sanılmasın. Senin benim gibi bir ademoğlu desem o da değil! Peki ortayı bulalım. Prens, Ruslarda bir soyluluk ünvanı. Nehlüdov da zengin bir mirasyedi. Önceleri gününü gün ederken büyük bir değişim geçiriyor. Kitabın adına atıfla yeniden diriliyor ve gençliğinde hayatını mahvettiği kitabın kadın kahramanı Maslova’ya kendini adıyor.
Maslova - namıdiğer Katyuşa- Nehlüdov'un halalarının evinde yarı evlatlık yarı hizmetçi  olarak karın tokluğuna yaşayıp giderken Nehlüdov’a aşık oluyor. Maslova’nın bu aşkla başlayan yolculuğu Sibirya’ya kürek mahkumu olarak gönderilmesine varan bir zulme dönüşüyor. Bütün bu suçlamaların ilk müsebbibi, tetikleyicisi ise tahmin edebileceğiniz gibi Nehlüdov! 
Nehlüdov Maslova’yla ikinci karşılaşmasından sonra büyük bir değişim geçiriyor. Ve kendisini önce Maslova'ya sonra da haksızlığa uğrayan bütün mahkumlara adıyor.
Maslova’nın kürek mahkumiyeti aldığı mahkemesi ise gerçekten ibretlik sahneler sıra geçidi. Sonrasındaki Sibirya yolculuğu da insan ırkından tiksinmenize yol açacak kadar acı sahnelerle dolu.
Nehlüdov’un gözüyle Rusya'daki ve aslında dünyadaki bütün mahkemelere, suç kavramına eğiliyor kitap. Önemli eleştiriler var Diriliş'te. Ama “Dünyada değişen bir şey var mı?” derseniz. Onu sizin yorumunuza bırakıyorum.
Okumak isteyenlere Diriliş'i hararetle tavsiye ederim. Hacmi gözünüzü sakın korkutmasın…

Diriliş - Lev Nikolayeviç Tolstoy
İş Bankası Yayınları Çeviri: Ayşe Hacıhasanoğlu
637 sayfa